Suy giảm thị lực và một số vấn đề về mắt ở trẻ em

Thị lực là món quà quý giá. Việc chủ động theo dõi và can thiệp sớm các dấu hiệu suy giảm thị lực ở trẻ là cách tốt nhất để bảo vệ đôi mắt bé một cách toàn diện.

Bạn biết gì về quá trình phát triển thị lực của trẻ?

Thị lực của trẻ không hoàn thiện ngay từ khi mới sinh mà là một quá trình phát triển liên tục. Trẻ sơ sinh học cách tập trung, theo dõi đồ vật và sử dụng cả hai mắt cùng một lúc. Đến khoảng 1 tuổi, trẻ đã có thị lực gần như người lớn và có thể ước chừng khoảng cách khá tốt.

Tuy nhiên, sự phát triển này tiếp tục cho đến khi trẻ được khoảng 8 tuổi. Sau mốc này, chức năng thị giác đã gần như hoàn thiện. Việc can thiệp và điều chỉnh các vấn đề về thị lực sau giai đoạn này sẽ trở nên khó khăn hơn và có thể không đạt hiệu quả tối đa. Vì vậy, việc theo dõi sức khỏe thị lực và can thiệp sớm là vô cùng quan trọng để đảm bảo đôi mắt trẻ phát triển khỏe mạnh.

Vì sao cần kiểm tra thị lực cho trẻ trước tuổi đi học?

Câu trả lời là Nên. vì trước 8 tuổi nếu kịp thời phát hiện được một số vấn đề liên quan đến thị lực thì vẫn có thể kịp thời chỉnh sửa. Tuy nhiên một số vấn đề, cùng những thay đổi về thị lực của trẻ cũng rất khó để phát hiện phát hiện hoặc nhận biết nếu không tiến hành kiểm tra.

Việc kiểm tra thị lực trước tuổi đi học là cần thiết vì nhiều vấn đề về mắt rất khó phát hiện nhưng nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Hai vấn đề phổ biến nhất là:

• Lác mắt (Strabismus): Đây là tình trạng các cơ mắt không phối hợp, khiến một hoặc cả hai mắt nhìn lệch hướng.

• Nhược thị (Amblyopia): Hay còn gọi là "mắt lười", là tình trạng thị lực của một bên mắt yếu hơn mắt còn lại. Não của trẻ sẽ có xu hướng "bỏ qua" tín hiệu từ mắt yếu và ưu tiên sử dụng mắt khỏe để nhìn. Nếu không được điều trị kịp thời, sự kết nối giữa não và mắt yếu sẽ không phát triển hoàn thiện, dẫn đến tình trạng nhược thị vĩnh viễn, không thể cải thiện dù có đeo kính.

Các vấn đề về thị lực thường liên quan đến yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có tiền sử các bệnh về mắt, bố mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra bởi bác sĩ chuyên khoa mắt sớm, đặc biệt là khi có bất kỳ dấu hiệu đáng lo ngại nào.

Các dấu hiệu nhận biết trẻ đang gặp vấn đề về thị lực

Bố mẹ nên đưa con đi khám chuyên khoa mắt nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

• Mắt bị đỏ, ngứa hoặc chảy nước mắt thường xuyên.

• Mắt bị lác hoặc trẻ thường xuyên dụi mắt.

• Nháy mắt quá mức hoặc mí mắt bị sụp.

• Nhạy cảm với ánh sáng, thường nheo mắt khi ra ngoài trời.

• Thiếu sự tập trung khi đọc sách hoặc xem tivi.

• Cầm đồ vật đưa sát vào mắt để nhìn rõ hơn.

• Tránh các hoạt động cần sử dụng thị lực gần như đọc sách, tô màu.

• Thường xuyên va chạm vào đồ vật xung quanh.

Quy trình kiểm tra thị lực cho trẻ diễn ra như thế nào?

Việc kiểm tra thị lực cho trẻ diễn ra rất đơn giản và không gây khó chịu. Bác sĩ hoặc nhân viên y tế có thể tiến hành kiểm tra ngay cả khi trẻ chưa biết nói hay biết đọc bằng các phương pháp chuyên biệt như sử dụng bảng thị lực có hình ảnh.

Một buổi sàng lọc thị giác có thể kiểm tra:

• Sức khỏe tổng thể của mắt.

• Sự chuyển động của các cơ mắt.

• Khả năng nhìn rõ ràng và phán đoán khoảng cách.

• Khả năng nhìn thấy màu sắc (để kiểm tra khuyết tật thị giác màu).

Một số biện pháp bảo vệ đôi mắt của trẻ

Các yếu tố từ môi trường như tia cực tím (UV) từ mặt trời có thể làm hư mắt cũng như làm hại da. Do đó khi ra ngoài, để bảo vệ mắt cho trẻ, phụ huynh nên cho bé sử dụng kính mát với 1 số yêu cầu: 

• Có tròng kính to có khả năng che trọn cặp mắt;  

• Mang vừa vặn và thoải mái;  

• Có tác dụng bảo vệ được từ 99%- 100% tia cực tím loại A và B cho mắt; 

• Sử dụng kéo tháo dễ dàng nếu có gắn bất cứ các sợi dây đeo ở cổ hoặc sợi dây nào khác.

Nếu trẻ mang các tròng kính hoặc mắt kiếng dùng để chỉnh thị lực, hãy bảo đảm chúng có tính năng chống lại tia cực tím. 

Mũ rộng vành che được mặt và mắt có thể bảo vệ để chống lại ánh sáng mặt trời tốt hơn. Cho trẻ em đội mũ có thể dễ hơn là cho mang kiếng mát.

Một số trẻ em, thường là trai nhiều hơn gái, gặp khó khăn để nhìn thấy một số màu sắc. Trẻ nên được gặp bác sĩ nhãn khoa, làm một trắc nghiệm thị lực màu sắc đơn giản để kiểm tra xem có bất cứ điều gì gây lo ngại hay không. 

Bố mẹ cần làm gì để ngăn ngừa các thương tích về mắt có thể xảy ra ở trẻ?

Để ngăn ngừa các ảnh hưởng đến mắt của trẻ, phụ huynh nên tuân thủ một số nguyên tắc sau:

• Không nên cho trẻ chơi với các đồ vật bén nhọn như phi tiêu, kéo hoặc các món đồ chơi nhọn.   

• Dạy trẻ không được đi hoặc chạy khi trong tay đang mang các vật bén nhọn chẳng hạn như bút chì, các que kem hoặc kéo.  

• Không cho trẻ đến gần các máy công cụ hạng nặng, máy cắt cỏ, hoặc hóa chất.  

• Giới hạn thời gian xem truyền hình của trẻ không hơn 1 tiếng mỗi ngày, nếu được.  

• Giữ trẻ ngồi cách xa màn ảnh tivi, máy tính ít nhất 2m. Đặt các thiết bị màn hình điện tử ở một nơi không bị chói sáng hoặc dùng loại ánh sáng dịu mắt.

Hy vọng các thông tin hữu ích trên sẽ giúp các phụ huynh giúp con có được đôi mắt sáng và khỏe mạnh.