Thiếu kẽm ở trẻ em và sự khác biệt với thiếu sắt, thiếu canxi

Trong những năm tháng đầu đời, trẻ cần được cung cấp đầy đủ các vi chất dinh dưỡng để phát triển toàn diện. Trong đó, kẽm, sắt và canxi là ba khoáng chất quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến sự tăng trưởng, hệ miễn dịch và phát triển trí tuệ. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ vẫn khó phân biệt được thiếu kẽm ở trẻ em khác gì so với thiếu sắt hay thiếu canxi. Việc nhầm lẫn có thể khiến quá trình chăm sóc và bổ sung dinh dưỡng không mang lại hiệu quả như mong muốn.

Thiếu kẽm ở trẻ em: Dấu hiệu đặc trưng

Kẽm đóng vai trò như “chìa khóa” của hệ thống enzym, tham gia vào hơn 300 phản ứng sinh hóa trong cơ thể. Khi trẻ bị thiếu kẽm, dấu hiệu dễ thấy nhất chính là biếng ăn, ăn không ngon, ăn ít. Trẻ mất dần hứng thú với bữa ăn, ăn lâu, ăn chậm và thường xuyên bỏ bữa. Bên cạnh đó, trẻ thiếu kẽm thường có hệ miễn dịch kém, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng như cảm cúm, viêm họng, viêm phế quản, hoặc tiêu chảy kéo dài.

Ngoài ra, kẽm còn liên quan mật thiết đến sự phát triển chiều cao và cân nặng. Thiếu kẽm kéo dài khiến trẻ chậm lớn, còi cọc, cân nặng không tăng đều, chiều cao thấp hơn so với chuẩn tăng trưởng. Một số trẻ có biểu hiện rụng tóc, da khô, nổi mẩn đỏ, vết thương lâu lành. Đặc biệt, trí nhớ và khả năng tập trung của trẻ cũng bị ảnh hưởng, khiến trẻ học chậm, hay quên và kém linh hoạt trong tư duy. 

Thiếu kẽm ở trẻ khác với thiếu canxi và sắt

Thiếu sắt ở trẻ em: Dấu hiệu và hậu quả

Sắt là thành phần chính của hemoglobin trong hồng cầu, giúp vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Khi trẻ thiếu sắt, biểu hiện rõ rệt nhất là da xanh xao, môi nhợt nhạt, hay mệt mỏi. Trẻ thiếu sắt thường kém tập trung, buồn ngủ nhiều, đôi khi có biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, thậm chí ngất xỉu.

Một số trẻ thiếu sắt có thể mắc hội chứng đặc biệt gọi là Pica-thèm ăn những thứ có thể gây nguy hiểm cho cơ thể như đất, giấy, đá hoặc sơn tường. Hậu quả lâu dài của thiếu sắt là thiếu máu do thiếu sắt, làm giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Trẻ thiếu sắt thường chậm phát triển trí tuệ, giảm chỉ số IQ và khả năng học tập so với bạn bè cùng lứa.

Thiếu canxi ở trẻ em: Biểu hiện dễ nhận biết

Canxi là khoáng chất quan trọng trong quá trình hình thành xương và răng. Khi trẻ thiếu canxi, dấu hiệu thường xuất hiện sớm như hay quấy khóc, ngủ không ngon giấc, giật mình khi ngủ, ra nhiều mồ hôi trộm. Về lâu dài, trẻ có thể chậm mọc răng, răng mọc không đều, hoặc dễ bị sâu răng.

Thiếu canxi kéo dài còn ảnh hưởng đến hệ xương, khiến trẻ chậm biết bò, biết đi, xương mềm yếu, dễ biến dạng. Một số trẻ có biểu hiện chuột rút, co giật nhẹ khi thiếu canxi nghiêm trọng. Đây là vấn đề mà cha mẹ cần đặc biệt lưu ý, bởi thiếu canxi trong giai đoạn đầu đời có thể ảnh hưởng đến vóc dáng và chiều cao của trẻ trong tương lai.

Sự khác biệt giữa thiếu kẽm, thiếu sắt và thiếu canxi

Mặc dù đều là tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng, nhưng mỗi loại khoáng chất khi thiếu hụt sẽ gây ra những hệ lụy khác nhau:

• Thiếu kẽm: Trẻ biếng ăn, chậm lớn, hệ miễn dịch kém, dễ mắc bệnh nhiễm trùng.
• Thiếu sắt: Trẻ xanh xao, mệt mỏi, thiếu máu, giảm khả năng tập trung,  trí tuệ phát triển chậm, thậm chí có thói quen ăn đất, giấy.
• Thiếu canxi: Trẻ hay quấy khóc, ngủ không ngon, chậm mọc răng, chậm biết đi, dễ biến dạng xương.

Việc phân biệt các dấu hiệu này giúp cha mẹ xác định nguyên nhân chính xác, từ đó có giải pháp bổ sung đúng vi chất thay vì bổ sung sai gây lãng phí và không hiệu quả.

Cách khắc phục tình trạng thiếu vi chất ở trẻ

Để ngăn ngừa và khắc phục tình trạng thiếu kẽm, sắt, canxi, cha mẹ cần xây dựng chế độ ăn đa dạng và cân bằng. Các thực phẩm giàu kẽm như hàu, tôm, cua, thịt bò, trứng, các loại hạt nên được đưa vào khẩu phần hàng ngày. Thực phẩm giàu sắt như gan động vật, thịt đỏ, rau xanh đậm màu và các loại đậu cũng rất quan trọng. Với canxi, cha mẹ nên bổ sung qua sữa, phô mai, cá nhỏ ăn cả xương và các loại rau củ giàu canxi.

Trong nhiều trường hợp, chế độ ăn thôi chưa đủ, đặc biệt là với những trẻ biếng ăn, hấp thu kém. Khi đó, cha mẹ có thể tham khảo các sản phẩm bổ sung vi chất dành riêng cho trẻ em như Special Kid Zinc để bổ sung kẽm, hoặc sản phẩm bổ sung sắt và canxi phù hợp theo chỉ dẫn của chuyên gia. Việc bổ sung nên được thực hiện có kiểm soát, dựa trên đánh giá tình trạng dinh dưỡng của trẻ, tránh tình trạng dư thừa gây hại.

Thiếu kẽm, thiếu sắt và thiếu canxi đều có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ. Mỗi loại vi chất có những biểu hiện và ảnh hưởng đặc trưng, vì vậy cha mẹ cần theo dõi kỹ lưỡng để nhận biết sớm và bổ sung kịp thời. Trong đó, thiếu kẽm ở trẻ em là tình trạng phổ biến và thường bị bỏ qua, nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất, miễn dịch và trí tuệ.

Tìm hiểu thêm về dấu hiệu trẻ thiếu kẽm và cách khắc phục hiệu quả, cha mẹ có thể tham khảo thêm bài viết liên quan tại Dấu hiệu trẻ thiếu kẽm: Nguyên nhân, hậu quả và cách khắc phục để có cái nhìn toàn diện hơn.

Kẽm, sắt và canxi đều quan trọng, nhưng chỉ khi cha mẹ bổ sung đúng loại, đúng liều lượng, con mới thật sự khỏe mạnh và phát triển toàn diện.